вторник, 29 марта 2016 г.

Vahabilik virusu

Son illər doğma Vətənimizdə at oynadan vəhhabilik virusu haqqında nə bilirsiniz?
Həşəviyyə, sələfi, vahhabi və sair adlarla tanınan, Allahın yeddinci göyün üzərində oturduğunu, oturduğu stulun cırıldadığını, qıvrımsaç, gözəl bir gənc olduğunu iddia edən, bunu qəbul etməyənləri kafir, müşrik hesab edən, əksər din elmini Əbu-Hureyrə ləqəbli bir nəfərin kisəsindən və onun kimilərdən öyrənən sələfi vahhabilər kimdir? Böyük alim hesab etikləri və Həzrət Zəhraya munafiqə deyən İbn Teymiyyənin qəbrini gözəlləşdirdikləri, Həzrət Əliyə illər boyu müxtəlif tribunalardan lənət oxutduran Müaviyənin qəbrini günbəzlə düzəltdikləri halda, Əhli Beyt imamlarının məzarlarını dağıdıb onları tarixdən silmək istəyən vahhabi-sələfilər kimdir?
Necə olur ki, Azərbaycanın məscidlərində oturub müsəlman xalqımızı təhqir edib rafidi, müşrik və pis ünvanlarla təhqir edən vahhabi-sələfiyyə belə azad şəkildə ğlkəmizdə at oynadır, “ayıq və hər şeyi nəarətdə saxlayan” təhlükəsizlik qüvvələrimiz bunu görməməzliyə vururlar? Məgər bu çirkin sektanın Azərbaycan MTN-ni nəzarətə almış və artıq faş olduğu kimi ölkə müsəlmanları üçün qara yuxular görən israil MOSSADı ilə əlaqəsindən başqa bir şeyin göstəricisidirmi? Vəhabilik-sələfilik sektasının müxtəlif bəhanələrlə İslam ümmətini parçalayıb, xarici kəşfiyyata işlədiyi haqda çoxlu kitablar yazılıb. Bu haqda ən dolğun kitablardan biri sünni alimi Abdullah Əlqəhtaninin “Haulai humul xəvaric” kitabıdır. Burda müəllif müxtəlif sənədlərlə bu terror sektasının yəhudiərlə və ingilis kəşfiyyatı ilə sıx əlaqəsini isbata yetirmişdir. Amma...
Özünü Əhli-sünnə və cəmaət də adlandırıb sünni və şiə qardaşları arasına nifaq salmaq istəyən bu sektanın iç üzünü əhli-sünnə alimləri açıb onların bütün insanların düşməni olduğunu sübut etmişlər.
Bir çox alimlərin nəzərinə görə axır-zamanda olacaq sələfi-vahabi fitnəsini İslam peyğəmbəri (sas) öz hədislərində bizə xəbər vermişdir.
“Axır zamanda ağılsız arzular quran insanlar meydana gələcək. Onlar ən yaxşı insanın (peyğəmbərin hədislərini) sözlərini deyəcək, Quran oxuyacaq, ancaq dedikləri boğazlarından aşağı keçməyəcək. Onlar Allah dinindən ox kamandan çxan kimi çıxacaqlar. Onları görəndə öldürün, onları öldürənə Allah qiyamət günü mükafat verəcək.” (səhih Muslim hedis 2462 və Fəthul –Bari 6930)
Ayrı hədisdə eyğəmbər hədisə bir az da aydınlıq gətirərərək belə buyurur: “Mənim ümmətim üçün üç dəstədən ən çox təhlükə var. Olardan biri də o kəslərdir ki, Quran oxuyar, onun gözəlliyini görər, Allah tərəfindən ona verilmiş İslam libasını geyinər, sonra isə öz qonşusuna silah çəkib, ona zərbə vurar və onu müşrik adlandırar.” Orda olanlardan biri soruşdu: “ Ya rəsululah, bu iki nəfərdən həqiqətdə kim müşrikdir? Başqalarına müçrik deyən şəxs, yoxsa müşrik adlandırılan?” Peyğəmbər cavab verdi ki, başqlarına müşrik deyən birinci şəxs” (kənzul-ummal c.11 s.105)
Sünni imamı Əhməd ibn hənbəlin Musnadində (6658), Mustədrəkus-səhiheyn kitabında (8702) və deyilən səhih hədisdə əlavə olunur ki, bu insanlar çoxlu Quran oxuyar, amma oxuduqlarına inanmazlar. Hər dəfə bir yerdə kəsiləndə ayrı yerdə baş qaldırarlar. Onlardan axırıncıları Dəccalın köməkçiləri olacaq.
Bundan əlavə şiə mənbələrində də axır zamanda baş verən hadisələrə bəzi işarələr var. Onlardan biri Şam və İraq məntəqəsində Əhli-Beyt düşmənləri tərəfindən qaldırılacaq qara bayraqlar, onların hədsiz qəddarlığı, fitnələri, sonda isə məhv olunacaqları haqqında hədislər mövcuddur.


D0ktor  Gencevi

суббота, 26 марта 2016 г.

27 mart Görkəmli milyoner,xeyriyyəçi ,diplomat Ağa Yusif Dadaşovun Vətən uğrunda şəhid olmasından 96 il keçir.



Oxu və paylaş.
27 mart Görkəmli milyoner,xeyriyyəçi ,diplomat Ağa Yusif Dadaşovun Vətən uğrunda şəhid olmasından 96 il keçir.
Ağa Yusif Dadaşovun gəmiçilik ticarətindən əldə etdiyi gəlirin əksəriyyəti xalqın maariflənməsinə (Qori Müəllimlər Seminariyası və "Qız məktəbi"nə) sərf edilirdi. Bakı-Batum neft kəmərinin çəkilməsinə, Bakı duması binasının inşasına xeyli vəsait sərf edən Dadaşov Maksim Qorkinin, D.İ. Mendeleyevin, neft geologiyası mütəxəssisi İ.M.Qubkinin Bakıya səfərlərini maliyyələşdirmişdi. Azərbaycanın maddi mədəniyyət abidələrinin qorunub saxlanmasında yaxından iştirak edən Dadaşov Bibiheybət məscidini bərpa etdirmiş, həmçinin Buxara əmirinin Moskvada tikdirdiyi məscidə qırxçıraqlı qəndil və qiymətli xalılar bağışlamışdı. Azərbaycanda milli hökumətin yaradılmasına, "Müsavat" partiyasının geniş fəaliyyət göstərməsinə maddi yardım edən Dadaşov 1918 ildə Bakıda mart soyqırımı zamanı dəstəsi ilə birgə ermənilərə qarşı silahlı mübarizə aparmışdır. Silah ardınca Rusiyaya göndərdiyi gəmiləri qarşılamağa gedən Dadaşov silahları arabalara yüklətdirib geri qayıdarkən, daşnak S.Lalayanın quldur dəstəsi ilə qarşılaşmışdır. S.Lalayan ona qılıncının altından keçməyi əmr edərkən, Dadaşov "Mən türkəm. Türk ölər, ancaq erməni dığasının qılıncının altından keçməz" cavabını vermişdir. Hiddətlənən daşnaklar onu işgəncə ilə öldürmüşlər. İşgəncələrə mətanətlə tab gətirən Dadaşov erməniləri burada yubadaraq, silahların daşnaklara yox, əliyalın döyüşən azərbaycanlılara çatmasına nail olmuşdur. Ölümündən sonra ermənilər onun üzəri brilyant, zümrüd və yaqutla bəzədilmiş, yaxasından orden və medallar asılmış mundirini ələ keçirmişlər. Qəbri indiyədək aşkar edilməmişdir.
Daha ətraflı məlumat isə burada
http://www.azadliq.org/content/article/26930486.html

четверг, 24 марта 2016 г.

İŞİD-in Türkiyəyə satdığı neftin sənədləri ələ keçdi - FOTO-VİDEO

İŞİD-in Türkiyəyə satdığı neftin sənədləri ələ keçdi - FOTO-VİDEO

FaktXeber.com-un verdiyi məlumata görə, RT sənədli kanalın müəllifləri yeni filmlərin çəkilişləri  zamanı Ankaranın İŞİD terrorçuları ilə  ehtimal olunan əlaqəsi ilə bağlı sübutlar ələ keçiriblər.
 
İŞİD barədə yeni film çəkmək üçün  RT kanalının çəkiliş qrupu  Suriya Kürdüstanında Əş-Şəddadi şəhərinə yollanırlar. Əş-Şəddadi ona sahib olan üçün böyük əhəmiyyətə malik bir şəhərdir: Bu ərazi Suriyanın şimal-şərqində  ən nəhəng  neft hasilatı mərkəzlərindən  biridir. RT qrupu  kürd xalq özünümüdafiə könüllülərinin İŞİD-çiləri qovmasından  cəmi 10 gün sonra bu şəhərə gəlirlər. Terrorçular özlərindən sonra su və kanalizasiya sistemləri qismən işləyən, xarabalığa çevrilmiş şəhər qoyublar…
 
«Çəkilişlərin çoxu 10 min insanın yaşadığı  Əş-Şədadda aparıldı. İŞİD terrorçuları  bütün əşyalarını, o cümlədən  vacib sənədləri də tullayaraq qaçmışdılar. Onları biz tapdıq. Bu, neft çıxarılması barədə fakturalardır: Gün ərzində quyulardan nə qədər neft çıxırdı, nə qədər satılırdı, hamısı göstərilib», - deyə rejissor məlumat verir.
(Terrorçuların Əş-Şəddaddidə qoyub qaçdıqları neft çıxarılması ilə əlaqədar fakturalar, yuxarıda İŞİD-in ştampı görünür)
 
Sənədlərə baxanda  aydın olur ki, terrorçular  satılan neftin  peşəkarcasına  hesabatını aparıblar.
«Neftin  hara satıldığının ən yaxşı şahidləri yerli sakinlərdir, çünki  onlar İŞİD dövründə yaşayıblar və onların çoxu terrorçu qrup üzvlərinin əlinin altında işləyirdi. Neft Rakka və Hələbdən olan vasitəçilərə satılırdı. Onlar da tez-tez Türkiyənin adını çəkərək nefti aparırdılar».
(İŞİD-in neft satışı barədə kvitansiyası)
 
«Kürd xalq özünümüdafiə könüllüləri  terrorçuların meyitləri üzərindən götürdükləri sənədləri göstərdilər. Orda tam internasional idi. Ümumi cəhətləri isə  Türkiyədən keçmə barədə üzərilərində ştampın olmasıydı».
 
Rejissorun sözlərinə görə, əsir düşən terrorçular  Suriya ilə sərhəddə  türk əsgərlər olmadığını deyiblər: «Girovlardan biri dedi ki, sərhədi keçmək və İŞİD sıralarına yazılmaq onun üçün asan oldu, həm də ona görə ki, bu, Türkiyənin özünə sərf edir. O, Türkiyənin burda nəsə marağı olduğunu və bu «nəsə»nin də neft olduğunu izah etdi».
 
Rejissorun sözlərinə görə, yerli sakinlərin əksəriyyəti onlara deyib ki, Türkiyə  İŞİD-lə sərhəddə dəliyi bağlasa idi, onlara insan, silah, ərzaq yardımı gəlməsəydi və onlar Türkiyəyə müalicə almağa, yaxud istirahətə yollana bilməsəydilər, terrorçular böyük sponsordan məhrum olardılar.
(İŞİD-in nəzarətində olan ərazidən  neft aparan  sürücülərin  və maşınların siyahısı)
 
Sərhədi keçməzdən öncə  terrorçular İstanbulda gəzir, gözəl, görməli yerlərdə şəkillər çəkdirirlər. Çəkiliş qrupu  ələ keçən terrorçuların birinin fleş-kartından  bu məlumatları ala bilib.
(Türkiyədə çəkilən foto)
 
(Suriyada çəkilən foto)
 
FaktXeber.com-un məlumatına görə, sənədli filmin müəllifləri deyirlər ki, onları ən çox  məktəblərdə  potensial müəllimlər üçün test şoka salıb: «Burda belə bir sual var idi: İŞİD üzvünün kəsilmiş başına məsxərə edən  adama necə münasibət göstərmək lazımdır? Və cavab – o, kafirdir»
(«Əsəd cinayətkar rejiminin  devrilməsi üçün ən yaxşı döyüş üsulları», adlı broşura. İstanbulda dərc olunub.  Və İŞİD-in bayrağı)
 
Kürd xalq özünümüdafiə könüllüləri hücuma keçərkən, Əş-Şədadidən qaçan terrorçular nəinki sənədləri, hətta öz şəxsi əşyalarını da, ayaqqabılarını belə atıblar. «Bəzi mənzillərdə biz qırxılmış saqqallarla rastlaşdıq. Çünki terrorçular  mülki geyimdə qaçıblar», - deyə rejissor bildirir.
(İŞİD-çilərin qaçmasından sonra Əş-Şəddadi)
 
Qeyd edək ki, sənədli film  RT sənədli kanalının efirlərində cari ilin aprel ayında nümayiş olunacaq.

вторник, 22 марта 2016 г.

1918-ci il..31 mart Ermənilərin Azərbaycan türklərinə qarşı soyqırımı


31 Mart Soykırım Günü

Mart Soyqırımı ve ya Mart Hadiseleri (ingilisce: March Events) - 1918-ci ilin 30 mart ve 3 aprel tarixleri arasında Bakı şeherinde ve Bakı quberniyasının müxtelif bölgelerinde Bakı Soveti ve Daşnak Ermeni silahlı destelerinin Azerbaycanlılara qarşı töretdikleri qırğın. Resmi menbelere esasen soyqırımın neticesinde 12 mine yaxın azerbaycanlı qetle yetirilmiş[1][2][3]., on minlerle insan itkin düşmüşdür. Azerbaycan prezidenti Heyder Eliyevin 26 mart 1998 tarixli serencamı ile 31 mart Azerbaycanlıların Soyqırım Günü kimi qeyd olunur.
1917-ci ilde Rusiyada baş vermiş Oktyabr inqilabının neticesinde, Stepan Şaumyanın başçılıq etdiyi Bolşevik Bakı Soveti Bakı quberniyasında hakimiyyeti ele keçirmişdir. Etnik Ermeni olan ve Britaniya hökümetinden milyon qızıl rubl mebleğinde ilkin yardım alan [4] Stepan Şaumyan, Bakıda azerbaycanlılara qarşı Bolşeviklerle Ermeni milliyetçilerinin emekdaşlığını temin etmişdir [5].
9 mart, 1918-ci ilde, Hacı Zeynalabdin Tağıyevin oğlu Mehemmed Tağıyevin defn merasiminde iştirak etmek üeün, general Talışınskinin başçılıq etdiyi Azerbaycan alayı Bakıya qelmişdir [3]. Mehemmed Tağıyev Lenkeran şeherinde baş veren ixtilafda Rus-Ermeni silahlı desteleri terefinden qetle yetirlmişdir ve onun defn merasimi 27 mart gününe teyin edilmişdir [3].

General Talışınski Bakıya gelmeden bir neçe gün evvel, Lenin Bakı Sovetinin başçısı Stepan Şaumyana aşağıdakı mezmunda teleqram yollamışdır:
Hörmetlı yoldaş Şaumyan:
Mektubunuz üçün teşekkür edirem. Sizin düşünülmüş siyasetiniz bize çox xoşdur, ve yaranmış veziyyetde siyasetinizin daha derin ve ehtiyatlı diplomatiya ile birge tetbiq edilmesini meqsede uyğun sayır ve neticede qelebe çalacağımıza eminik.
Çetinlikler gözlenilmezdir, ve indiye dek biz yalnızca imperialistler arasında narazılıqlar ve münaqişeler neticesinde ireli getmişik. Bu konfliktleri işletmeyi öğrenin, hal hazırda diplomatiya öğrenmek vacibdir.
Bütün dostalara xoş arzular ve salamlar.
V. Ulyanov (Lenin)[6]
Leninin Şaumyana etdiyi bu müraciete baxmayaraq, Bakıya daxil olarken general Talışınski ve Azerbaycan alayının üzvleri Bakı Soveti terefinden hebs altına alınmışlar, neticede şeherde yaşayan Azerbaycanlılar Sovete qarşı müqavimet göstermeye başladılar [7]. Neticede baş veren silahlı münaqişe martın 30-dan aprelin 3-de qeder Bakıda devam etmişdir [3], ve tarixde "1918-ci ilin Mart Günleri" kimi tanınır [8]
1918-ci ilde Rusiyada yaranmış veziyyetden istifade eden ermeniler öz istediklerine bolşevizm bayrağı altında nail olmağa cehd edirdiler. Bakı kommunası 1918-ci ilin martında cinayetkar planı heyata keçirmeye başlayır. Texminen 7 min ermeni esgeri müxtelif cebhelerden Bakıya getirilir. Bundan başqa “Qırmızı Qvardiya” adı altında yaradılan 10-12 minlik ordunun da 70%-i ermenilerden ibaret idi. Qabaqcadan hazırlanan anlaşmaya esasen, bolşevik-ermeni koalisiyası cebhe boyu hücuma keçdi. Martın 30-da axşam saatlarında Bakıda ilk ateş sesleri eşidildi. Tepeden dırnağa qeder silahlanmış ermeni esgerleri müselmanların evlerine basqınlar ederek onları vehşicesine öldürür, körpelere ve qocalara aman vermirdiler. Qadınlar daha ağır şekilde öldürülürdüler. Arxiv materiallarına esasen qulaqları, burunları kesilen, orqanları parça-parça edilen 37 qadının meyiti tapılmışdı. N.Nerimanov Ermeni vehşilerinin töretdikleri qetliamlar haqqında bele behs edir: “Bolşevik olan bir müselmana bele aman verilmedi. Müselmanlara her cür cinayeti etdiler. Neinki kişiler, hetta hamile qadınlar da daşnaqlardan canlarını qurtara bilmediler". Mart soyqırımından bir il sonra ermeniler bu hadiseleri bolşeviklerle Müselmanlar arasında cereyan eden hakimiyyet mübarizesi kimi metbuatda yaydılar. 1919-cu ilin yayında ABŞ terefinden Bakıya gönderilen general Harborda teqdim edilen senedde ermeni yepiskopu Baqrat ermenilerin mart hadiselerinde iştirakını inkar edir. Baqrat Bakıda hadiseler zamanı öldürülen 1000 neferden 300-nün ermeni ve rus, 700-nün müselman olduğunu iddia edirdi. Bu soyqırım tekce Bakıyla ehateli deyildi. Aprel ayının ilk ongünülüyünden etibaren Bakıda töredilen bu qetliamlar eynile Şamaxı, Quba-Xaçmaz, Lenkeran, Hacıqabul, Selyan, Zengezur, Qarabağ, Naxçıvan ve diger bölgelerde de edildi.
Ermenilerin 1918-ci il mart ve aprel aylarında Şamaxı ve ona qonşu kendlerde töretdikleri qetliamları isbat eden çoxlu sayda arxiv materialı var. Bu materiallar arasında 22 noyabr 1918-ci ilde Tecili Araşdırma komissiyasının başçısı A.Xasmemmedovun Azerbaycan Respublikası Edliyye Nazirliyi başçısına Şamaxı şeheri ve ona qonşu kendlerin dağıdılması ve müselman ehali üzerinde ermenilerin işgenceleri ve cinayetleri haqqında melumatını, hemin komissiyanın üzvü A.Novatskinin bu meseleyle bağlı komissiya başçısına verdiyi melumatı, bu işlerde cinayetkar şexslerle bağlı mehkeme işinin başaldılması haqqında Tecili Araşdırma komissiyasının 12 iyul 1919-cu il tarixli qerarını göstermek olar.
Şamaxı şeheri ve ona qonşu olan kendlerde ermeniler terefinden töredilen soyqırım hadiseleri haqqında 7 cild, 925 sehifeden ibaret araşdırma materiallarında toplanmış melumatlar ermenilerin cinayet ve qetliamlar etdiklerini bir daha gösterir. Onu da qeyd edek ki, adını qeyd etdiyimiz Araşdırma Komissiyası terefinden hazırlanan senede göre hele yanvar ayında Bakı Soveti terefinden 15 maşın, mart ayının ortalarında ise 60 maşın dolusu silah ve 2000 ermeni esgeri Şamaxıya gönderilmişdi. Tekce Mart ayında Şamaxının 58 kendi Bakı Sovetine bağlı ermeni ordusu terefinden dağıdıldı. Texminen 8 mine yaxın insan öldürüldü ki, bunun da 1653 neferi qadın, 965-i ise uşaqdı. 1918-ci ilde 15 min ehalisi olan Şamaxının 1921-ci ilde ehalisi texminen 1700 nefere enmişdi. Bu kütlevi soyqırım hadiseleri tekce Bakı ve Şamaxıda deyil, Azerbaycanın demek olar ki, bütün bölgelerinde heyata keçirilmişdi.
Ermeniler bütün Azerbaycanı işğal etmeye cehd gösterdiler. Onlar bu defe Qarabağda yaşayan ermenilerle birleşib Genceye hücuma hazırlaşırdılar. Lakin 1918-ci ilin mayında Azerbaycan Xalq Cümhuriyyetinin yaradılması, Azerbaycanın erazi bütövlüyü uğrunda ölüm-qalım mübarizesinin başlanması işğalçıların bütün planlarını pozdu.
1918-ci ilin mart-aprel aylarında Bakı, Şamaxı, Quba, Lenkeran ve diger erazilerde ermeni faşistleri 50 min azerbaycanlını qetle yetirmiş, 10 minlerle insanı öz torpaqlarından qovmuşlar. Hemin hadise Azerbaycan xalqının tarixine qara herflerle yazılmışdır.

Azerbaycanlıların soyqırım günü haqda serencam
1917-ci il oktyabr devrimi ve hakimiyyete kommunistlerin gelmesi zamanı yaranmış veziyyetden istifade eden ermeni milletçileri ve onların cemleşdiyi “Daşnaksütyun” partiyası Bakıda ve diger yerlerde azerbaycanlılara qarşı mitinqler keçirmeye başladılar. 1918-ci il Mart ayının 30-da ermeni kilsesi yanında toplaşan daşnak destesi müselmanlara ilk ateş açdı. 31 mart seher tezden bolşevik-daşnak desteleri azerbaycanlılar yaşayan “Kerpicxana”, “Memmedli” ve başqa mehellelere hücum etdiler. Hemin mehelleleri havadan teyyareler, denizden ise herbi gemiler bombalamağa başladılar. Ermeniler rusları inandırmışdılarki, guya İçeri şeherde azerbaycanlılar rusları qırıblar. Matroslar bunun yalan olduğunu bilenden sonra ateşi dayandırsalarda artıq gec idi, alova bürünmüş mehellelerde ölenlerin sayı hesabı yox idi. Ermeni milletçi faşistleri heçkime rehm etmirdiler, qarşılarına çıxan herkesi türk deye derhal qetle yetirirdiler. Daşnaklar deyirdiler: “Biz heç bir bolşevik tanımırıq, tekce müselman olmağın kifayetdir”. Onlar evleri qaret edir, adamları yandırır, hamile qadınları ağılasığmaz işgencelerle qetle yetirirdiler. İnqilabi müdafie komitesi azerbaycanlıların müracietini qebul etdikden sonra döyüşün dayandırılması haqqında gösteriş verdi. Lakin azeri-türk soyqırımı aprelin 2-ne qeder davam etdi. Ermeniler azerbaycanlılara mexsus mektebleri, kitabxanaları, medeniyyet ocaqlarının hamısını yandırırdılar. Onlar “Kaspi” metbeesini, “Açıq söz” qezetinin redaksiyasını, “İsmailiyye” binasını yandırmışdılar. “Teze pir” mescidinin minarelerini ise top ateşi ile delik-deşik etmişdiler. Mart soyqırımı zamanı tekce Bakıda 12 minden çox adam qetle yetirildi. Bolşevik-daşnak destelerinin bu vehşilikleri tekce Bakı ile bitmir. Onlar Quba, Şamaxı, Kürdemir, Salyan ve Lenkeran qezalarında soyqırımı davam etdirmişdiler. S.Lalayansın desteleri 3-16 aprel tarixinde Şamaxı ehalisine divan tutdu. Yerli ermeni ve rus-malakan kendlilerinin kömekliyi ile 7 min adam öldürüldü. 72 kend qaret edildi ve yandırıldı. Aprel ayında Quba qezasına gönderilen daşnak destelerinin komandiri Hamazasp bildirmişdi ki; “Men ermeni xalqının qehremanı ve onun müdafieçisiyem...Mene Xezer denizinden Şahdağadek olan erazide bütün müselmanları nehv etmek emri verilmişdir”. Onun başçılıq etdiyi daşnak desteleri Quba qezasında 122 kendi yandırdılar. Yerli sakinler ise min bir ezablarla qetle yetirildiler. Ermeniler adamların gözlerini çıxararaq “gözmuncuğu” düzeltmişdiler. Ermeni milletçileri terefinden töredilen bu soyqırım zamanı 30 mine yaxın adam öldürüldü.
Azerbaycan xalqına qarşı töredilmiş bütün soyqırım facielerini qeyd ederek qerara alıram:
“31 mart azerbaycanlıların soyqırım günü elan edilsin”.
Azerbaycan Respublikasının Prezidenti Heyder Eliyev. 26 mart 1998-ci il.
1. ↑ "New Republics in the Caucasus", The New York Times Current History, v. 11 no. 2 (March 1920), p. 492
2. ↑ Michael Smith. "Anatomy of Rumor: Murder Scandal, the Musavat Party and Narrative of the Russian Revolution in Baku, 1917-1920", Journal of Contemporary History, Vol 36, No. 2, (Apr. 2001), p. 228
3. Michael Smith. "Azerbaijan and Russia: Society and State: Traumatic Loss and Azerbaijani National Memory"
4. ↑ Peter Hopkirk, "Like hidden fire. The Plot to bring down the British Empire", Kodansha Globe, New York, 1994, pp. 262-266, 287
5. ↑ Peter Hopkirk, "Like hidden fire. The Plot to bring down the British Empire", Kodansha Globe, New York, 1994, p. 287. ISBN-10: 1-56836-127-0
6. ↑ Stepan Shaumyan, Статьи и речи, Bakinskii Rabochii, Articles and speeches of the Bolshevik Extraordinary Commissar for the Caucasus, 1924, p. 224
7. ↑ Firuz Kazemzadeh. Struggle For Transcaucasia (1917 - 1921), New York Philosophical Library, 1951, p. 70.
8. ↑ "The Russian Revolution as National Revolution: Tragic Deaths and Rituals of Remembrance in Muslim Azerbaijan (1907–1920)," Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, vol. 49 (2001).



Kaynak:
http://az.wikipedia.org/wiki/31_mart_hadis%C9%99l%C9%99ri
http://vetenimazerbaycan.com/31martsoyqirimi.asp
http://dqmk.az/az/index.php?option=com_content&task=view&id=505
http://genocide.az/home.htm

http://www.karabakh.gen.az/contents.php?cid=314 Armenian Allegations:Myth and Reality
http://www.bakililar.az/kolonka/henocide.html
http://conflict.aznet.org/rumain1.html
http://www.bakililar.az/lenta/?id=16291
http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=110


1918 yılının Mart olayları, tarihimizin en kanlı sayfalarındandır. Bolşevik- komünist bayrağı altında birleşmiş Ermeni çeteleri, Bakü’de, Nahcivan’da, Kuba’da, Kusar’da, Şamahı’da, Lenkeran’da halkımıza çok büyük zulümler yapmışlardır. Tarih araştırmacılarının değerlendirmelerine göre sadece 29-31 Mart günleri arasında Bakü’de 20 binden fazla vatandaşımız katledilmiştir. Kıyımın yapılmasının başlıca sebebi Azerbaycan’ın bağımsızlığının karşısının alınması, Bakı’nın mühim iktisadi ve siyasi önemi ile bağlıydı. Rusya için Bakı mühim ehemmiyet taşırdı. Bu, V.İ.Lenin’in “Bakı petrol, ışıq ve enerjidir” sözlerinden de aydın görünür. Amma ermenilerin de kendi amaçları olmamış değildi. Stepan Şaumyan’ın aşağıdakı fikirleri Mart kıyımının yapılmasının iç yüzünü açıyor: “Bizim süvari desteye ilk silahlı hücum cehtinden bahane gibi istifade edip, bütün cephe boyu hücuma geçtik. Bizim 6 bin nefere kadar silahlı kuvvemiz vardı. Aynı zamanda Daşnaksütyun’un da 3-4 bine yakın milli desteleri vardı. 

Onların iştiraki iç savaşa milli kıyım karakteri verdi ve bundan kaçınmak mümkün değildi. Biz buna şuurlu olarak gittik. Eğer onlar Bakü’de zafer kazansaydılar, şehir Azerbaycan’ın başkenti elan edilirdi”. Martın 30-da akşam saat 5-de Bakü’de ilk ateşler açıldı. Şehir Daşnaksütyun ve Ermeni Milli Şurası ve ermeni kilisesi Bakı Sovyeti’ni savundu. Ermeni askerlerigibi Bakü’deki Ermeni aydınları da Bakü Sovyeti tarafından dövüşe katıldılar. Kitlesel kıyımlar süresinde Azerbaycan Türklerine ait sosyal binalar, milli simgeler ve kültür ocakları dağıtıldı. “Açık söz”, “Kaspi” gazetelerinin binaları, kendi faaliyetini bütün Güney Kafkas’a yayan, Azerbaycan Türklerinin sosyal hayatında mühim rol oynayan, maddi ve manevi yardımlarıyla meşhur olan Müslüman Hayriye Cemiyeti’nin yerleştiği “İsmailiyye” binası yakıldı, mescitler bombalandı. Meşhur Tazepir mescidinin minareleri tahrip oldu. Tazepir mescidine sığınarak, buraya penah getirmiş 500 neferin cesedi bu ibadetgahdan bulundu. Nisan’ın 2-de gece yarıya kadar devam eden Müslüman soykırımında binlerle Azerbaycanlı Türk öldürüldü. Ermeni - Bolşevik cellatları çocuklara, ihtiyarlara bile aman vermiyordular. Saç-saça bağlanan Türk kadınları çıplak şekilde caddelerde gezdirilirdi. Bele alçaklığı yalnız menfur Ermenilerden beklemek olardı. Bakü kıyımında helak olanların sayı hakkında çeşitli fikirler mevcuttur. Fakat getirilen bütün rakamlar Mart kıyımının ne kadar dehşetli katliam olduğunu bir daha tasdik ediyor. Mesela, İngiliz arşivlerini öğrenen Türk tarihçisi Salahi Sonyel bu neticeye gelmiş ki, 1918 yılının Mart ayında 8-12 bin Azerbaycan Türkü katledilip. ABŞ tarihçileri C. ve K. Mackartiler de 1918 yılında Martın 30′undan Nisanın 1′inedek Bakü’de Ermenilerin 8 binden 12 bine kadar Müslüman öldürdüğünü ve kentin Türk ahalisinin yarısının kaçtığını yazıyorlar. ABŞ istihbarat kaynaklarına göre, o zaman 60 bin Azerbaycan Türkü kaçkına çevrilmişti. İngiliz yazar Peter Hopkirk “Bitmeyen Oyun” adlı kitabında yazıyor ki, İngilizler Almanların ve Türklerin Hindistan’a geden yolunu mutlak kesmek, Ermeniler Doğuda ve Batıda zengin Azerbaycan topraklarına sahip olmak, Ruslar ise zengin Bakü petrolüne sahip çıkmak istiyordular. Mart hadiselerinin tahlili gösteriyor ki, Müslümanlara karşı mücadelede siyasi mensubiyet gözetmeksizin tüm Ermeniler birleşmişti. Şöyle ki, M art kıyımı dini ve etnik mensubiyete göre bir halkın kitlesel soykırıma maruz kalması idi. 1918 yılının Mart ayında Bakü’de yapılanlar Azerbaycan halkının tarihinde en büyük soykırım oldu. Bu kırgın ve sürgün politikası, Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun, “Kafkas İslam Ordusu” adıyla, 1918 Mayıs’ında Azerbaycan’a gelmesiyle durduruldu.Yaklaşık dört ay süren bir askeri harekâtla tedhiş sona erdirildi. Sahip olduğu zengin petrol yatakları sebebiyle Rusların göz koyduğu Bakü, Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin başkenti ilan edildi. Bugünkü Azerbaycan’ın siyasi sınırları da o tarihte çizildi. Ancak, 1920 yılında tüm Kafkas bölgesi, Sovyetler Birliği’nin yönetimi altına girdi.Ermeniler bu dönemde de etkin konumlarını sürdürdüler.Ermenistan’ın sınırlarının asıl genişlemesi de bu dönemde gerçekleşti.Öyle ki, 1920′lerde başlayıp 1980′lere kadar geçen süre içerisinde Ermenistan, Azerbaycan toprakları aleyhine üç kattan fazla genişleyerek, ilk kurulduğu yıllardaki 9,000 kilometrekareden bugünkü 29,000 kilometrekarelik alana ulaştı. Zaten, daha ilk fırsatta, 1920-21 yıllarındaki yeni sınır düzenlemelerinden yararlanarak, Nahçıvan ile Azerbaycan arasındaki Zengezur ve Göyçe bölgelerini topraklarına kattı. Böylece, Azerbaycan’ın Nahçıvan, dolayısıyla Türkiye ile olan coğrafi bütünlüğü ortadan kalktı, ülke bugünkü parçalı halini aldı. Sovyet hâkimiyeti kurulduktan sonra üç yıl sonra, Dağlık Karabağ’ın Ermenistan sınırlarına katılmasına karar verildi. Bu karar, uyandırdığı hoşnutsuzluk nedeniyle, ertesi gün Stalin’in de katıldığı bir toplantıda iptal edildi. Ancak aynı gün, yani 5 Temmuz 1923 tarihinde, Dağlık Karabağ’ın statüsü değiştirilerek, Azerbaycan sınırları içerisinde kalmak kaydıyla, özerk bölge haline getirildi. Ermenistan, elde ettiği toprakları teknik bakımdan arındırma fırsatını II. Dünya Savaşı’ndan sonra yakaladı. Diaspora’nın da desteğiyle, 23 Aralık 1947 tarihinde SSCB Bakanlar Kurulu’ndan “Ermenistan SSC’den Kolhozcuların ve Başka Azerbaycanlı Ahalinin Azerbaycan SSC’nin Kür-Araz Ovalığına Göç Ettirilmesi Hakkında” bir karar çıkartıldı. Azerbaycan’da Atatürk Merkezi Başkanı ve Azerbaycan Milli Meclisi Kültür Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Nizami Caferov, bu dönemde Türklerin Ermenistan’dan Azerbaycan topraklarına zorunlu göç ettirilmelerinin Moskova’nın talimatı ile olduğunu belirtiyor. Göyçe, Ağababa, Zengezur, Makalı gibi bölgelerde Türkler nüfusun %90′ını teşkil ediyorlardı. Bu ise, dönemin Sovyet politikası açısından riskli bir durumdu. Moskova, bunun için Ermenilerin isteklerine sıcak baktı, hatta destekledi. Diğer yandan Ermeniler, 1948′den 1953 yılına kadar geçen sürede yüzlerce insanı Azerbaycan’a göndererek, Azerbaycan Türklerinin “Batı Azerbaycan” olarak adlandırdığı bugünkü Ermenistan’ı Türklerin azınlık olarak yaşadıkları bir bölge haline getirdiler. Bu arada Ermenistan’ın, SSCB merkez yönetiminin verdiği bu karardan özellikle stratejik bölgelerdeki Azerbaycan Türklerini boşaltmak biçiminde yararlandığı dikkat çekmektedir. Bu bağlamda, özellikle Türklerin ekonomik, sosyal ve kültürel yönden güçlü oldukları yerler boşaltıldı. Bunun en somut olanı da başkent Erivan’dan Türklerin sürgün edilmesiydi. Türklerin boşalttığı yerlerin adları da hemen değiştirilmeye başlandı. Ermenistan’ın Türklerden tamamıyla temizlenme süreci ise Mihail Gorbaçov’un SSCB Komünist Partisi Genel Sekreterliğine gelmesi ile tamamlandı. Ermenistan’ın 170 ayrı yerleşim yerinde yaşayan 250,000 civarında Türk, 1988 Kasım ayının 20’sinden itibaren 15 gün içerisinde yüzyıllardır yaşadıkları topraklardan, planlı bir şekilde ve zorla sürgün edildiler. Bu son olay, bugünkü Dağlık Karabağ ve “Kaçkın-Mecburi Göçkün” olgusunun ana sebeplerinden biriydi. Çünkü bugünün ilk “kaçkınları”, Ermenistan’dan sürgün edilenlerdi. Diğer yandan, bu etnik temizlik ve Dağlık Karabağ’ın Ermenistan’la birleştirilme çabalarına, her geçen gün kitleler halinde Azerbaycan’a gelen insanların çok zor şartlar altında çadırlarda, tren vagonlarında yaşama görüntüleri eklenince, Azerbaycan kamuoyunda, Ermenilere ve önlem almayan Sovyet yönetimine çok ciddi bir tepki oluşmaya başladı. Nihayet 17 Kasım 1988′de Azatlık Meydanı gösterileri başladı.Yüz binlerce insanın katılımıyla gerçekleşen bu gösteriler, kısa zamanda organize bir halk hareketine dönüştü. Gösterilerin önünü alamayan Sovyet yönetimi ise çareyi askeri müdahalede buldu ve 20 Ocak 1990 gecesinin o meşum olayları meydana geldi. Çeşitli istikametlerden giren Sovyet tankları, kurulan barikatlar önündeki insanları ezerek, çevreye ağır silahlarla ateş yağdırarak Bakü’ye girdi. Olaylar sırasında onlarca sivil hayatını kaybetti. Bütün bunlara rağmen, Azerbaycan’daki protesto hareketleri güçlenmesini sürdürdü ve Sovyetler Birliği’nin çözülmesi yolunda en önemli etkenlerden biri oldu. Öte yandan Ermeniler Dağlık Karabağ’ı Türklerden boşaltma faaliyetlerini hızlandırdılar. Buna direnen halkla, Ermeni silahlı birlikleri arasında sıcak çatışmalar başladı. Sovyetler Birliği’nin 1991 yılı sonlarında dağılması ile çatışmalar iyice alevlendi. Karabağ savaşlarının en dramatik sahneleri, Dağlık Karabağ’ın Hocalı şehrinde yaşandı. 1992 yılının Şubat ayının 25′ini 26’sına bağlayan gece, Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ile Dağlık Karabağ’daki Ermeni milisleri, SSCB’nin Hankendi’nde yerleşen 366. Motorize Alayı’nın da katılım ve desteğiyle Hocalı şehrinde büyük bir saldırı başlattılar. Bir gece içerisinde 613 sivil öldürüldü, 1200′den fazla insan da esir alındı. Öldürülenler ve esir götürülenler arasında, 1989 yılında Fergana olaylarından kaçarak, Hocalı’ya gelip yerleşen Ahıskalı Türkler de bulunuyordu. Bu rakamların birkaç bin kişinin kaldığı düşünülürse, trajedinin boyutları daha iyi anlaşılır. Karabağ savaşları süresince 20,000′den fazla Azerbaycanlı hayatını kaybetti, 4866 insan esir ya da kayıp düştü, 100000′den fazla insan yaralandı ve yaralıların yarısından fazlası sakat kaldı. Bu sırada, Azerbaycan’ın %20’sine denk gelen 17,000 kilometrekarelik toprağı işgal edilmiş; 900 yerleşim yeri, 131,000 civarında ev, 1025 okul, 798 sağlık merkezi, 1,500 kültürel mekân, 12 müze, 9 saray tahrip edilmiş ya da yakılmış, müzelerdeki 40000 civarında tarihi eser talan edilmişti. Bu arada, 927 kütüphanede bulunan on binlerce kitap ve el yazması eser de yok edilmişti. Ermeniler, ateşkesin ilan edildiği 1994′ün 12 Mayıs’ına kadar Dağlık Karabağ’ın tamamını ve etraftaki yedi şehri ele geçirmişlerdi. Buralarda yaşayan 700,000′i aşkın Azerbaycan Türk’ü, yerlerini değiştirmek terk ederek, iç bölgelere göç etmek zorunda kalmıştı.Böylece bugüne kadar sürecek “kaçkınlar ve mecburi göçkünler” sorununun iki ayağı da ortaya çıkmıştı. Ermeni şoven milliyetçilerinin halkımıza karşı tecavüzü halen devam etmektedir. Siyasi-ideolojik tahribat ve dezenformasyon alanında zengin tecrübeye sahip Ermeni milliyetçi ideologları ve yurt dışındaki Ermeni lobisi ülkemize ve halkımıza karşı garezli ve hileli yöntemleri kullanarak uyduruk savlarla dünya halklarını şaşırmağa, XX. yüzyılda yaptıkları katil ve işgalleri unutturmağa çalışıyorlar. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev “31 Mart -Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” münasebetiyle Azerbaycan Halkına müracaatında şöyle diyor: “Ermenistan’ın ve onun havadarlarının saldırgan siyaseti iflasa mahkumdur, çünkü bu hat şimdiki dünya siyasetinin öncü eğilimleri ile keskin çelişki teşkil etmektedir. Bu siyasete karşı geniş potansiyele sahip Azerbaycan devleti, onun git gide artan iktisadi kudreti, siyasi nüfuzu, dünya Azerbaycanlılarının günden-güne pekişen dayanışması, nihayet, kuvvetli ve çağdaş Azerbaycan ordusu dayanır. Azerbaycan hazırda iqtisadi artım göstericilerine göre dünyada lider mevkilere sahiptir. Tahliller gösteriyor ki, ülkemizin inkişaf dinamiği yakın yıllarda daha da yükselecektir. Azerbaycan bölgede en mühim küresel enerji ve nakliyat-ulaşım projelerinin iştirakçisi ve teşebbüsçüsüdür. 2006 yılında Bakü-Tiflis-Ceyhan esas ihraç petrol boru hattının ve Bakü-Tiflis-Erzurum gaz boru hattının işletmeye verilmesi, Kars-Tiflis-Bakü demir yolunun çekilişinin başlanması ülkemizin imkanlarını daha da genişlendirecek ve daha büyük proje ve programların gerçekleştirilmesine şerait yaratacaktır. Azerbaycan yönetimi dünya siyasetini belirleyen büyük devletlerle, uluslararası teşkilatlarla sürekli ve muntazam iş yapıyor, on yıllar boyu biçimlenmiş stereotipleri ve yanlış siyasi yanaşmaları değiştirmeğe çalışıyor. Artık bu istikamette belirli uğurlardan da konuşmak mümkündür. Dost topluluklarla, özellikle kardeş Türk diasporu ile işbirliği şaraitinde yurt dışında yaşayan soydaşlarımızın sosyal-siyasi etkinliği yükselmektedir. Bakü’de düzenlenen Dünya Azerbaycanlılarının İkinci Kurultayı’nda nümayiş ettirilmiş birlik ve dayanışma azmi bunun göstergesi oldu. Bizim siyasi-diplomatik ve enformasyon-propaganda mücadelesi alanında yapmamız gereken işler çoktur. Bu yolda imkanlarımızı seferber etmeli, daha semereli çalışmalıyız.” 31 Mart - Soykırım Kurbanlarını Anma Günü’de Azerbaycan’da soykırım kurbanlarının hatırasını ihtiramla yad ederken, 31 Mart gününün Türkiye’de de resmi olarak Soykırım Günü ilan edileceğine inandığımı belirtmek isterim. Soykırım Kurbanlarını Anma Günü’de 1918 yılında halkımızı faciadan, mahvolmaktan kurtarmış Nuri Paşa timsalinde tüm Anadolu Türk halkına minnettarlığımı bildiriyor, Azerbaycan topraklarında canlarını feda etmiş Mehmetçiklere Yüce Tanrıdan rahmet diliyorum. 

Hasan ZEYNALOV 
Azerbaycan Cumhuriyeti Kars Baş Konsolosu

среда, 16 марта 2016 г.

PEPSİ-nin menası

İzləyicilərimizdən birinin bizə göndərdiyi şəkil diqqətimizi çəkdiyindən, onu sizlərlə paylaşmağı özümüzə borc bildik.Dünyaca məşhur içki firması olan "PEPSİ" öz adında çox məxvi sirləri gizlədirmiş.Beləki böyük hərflərlə PEPSİ yazıb güzgüyə tutaq və orada görünən yazını oxuyaq.Nə qədər dəhşətli olsada görəcəksiniz ki güzgüdə 15.9.39 tarixi görünür.Bu isə "Yəhudi soyqırımı"nın olduğu iddia edilən tarixdir.
Qeyd edək ki PEPSİ adını digər iki qorxunc sirri də mövcuddur.PEPSİ adının hərfləri belə bir məna da daşıyır."Pay Every Penny to Save Israel" Yəni hər bir xırda pennini İsrailin müdafiəsinə yazdır.3 cü sir isə bu cürdür.PEPSİ yazısını baş aşağı tutarkən ortaya isded yazısı çıxır.Bu isə ingilis dilində öldü deməkdir.Yəni soyqırım oldu və öldülər anlamında.Analoq.az heyəti olaraq xalqımızı bu cür zərərli içkilərdən uzaq olmağa çağırırıq.

понедельник, 14 марта 2016 г.

Güntəkin Nəcəfli: “Rusiya Osmanlını məhv edə bilsəydi, tarixdə heç vaxt erməni dövləti olmayacaqdı”

Müsahibimiz tarix üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan MEA-nın Tarix İnstitutunun əməkdaşı Güntəkin Nəcəflidir.
–  Güntəkin xanım, qanla-qılıncla, böyük əziyyət hesabına Qarabağı ələ keçirən Çar Rusiyasına burada erməni dövləti yaratmaq nəyinə lazım idi?
– Bu siyasət 17-ci əsrin sonlarından başlanmışdı. Həmin dövrdə Osmanlı imperiyasının zəifləməyə başlaması ilə onun ərazisindəki xristianlar baş qaldırmağa başladı. Avstriya-Macarıstan kimi dövrün güclü dövlətləri ilk dəfə olaraq Avropaya kilsəyə tabe olan xristian missioner təşkilatları göndərməyə başladılar. Məlumdur ki, 1441-ci ildə Qaraqoyunlu Cahan şahın icazəsi ilə Kilikiyadan erməni kilsəsi Azərbaycan ərzisinə, Üçkilsəyə köçürülüb. Həmin ərazi Valaşah adlanırdı və Parfiya hökmdarı tərəfindən salınmışdı.Erməni kilsəsi isə Avropadan aldığı pullar hesabına həmin ərazilərdə torpaq ələ keçirməyə başladı. Həmin dövrdə Səfəvi-Osmanlı münasibətləri gərgin idi və avropalılar bir türk dövlətinin əli ilə o biri türk dövlətini vurmaq istəyirdilər. Bu məsələdə də yerli xristianlardan alət kimi istifadə edirdilər.
18-ci əsrdən isə Rusiya dirçəlir və I Pyotr  bu bölgəyə maraq göstərməyə başlayır və avropalılar erməni kilsə xadimlərini Rusiya dövlətinə istiqamətləndirirlər. Həmin dövrdə belə bir ideya meydana çıxmışdı ki,  bu ideyanın əsas müəlliflərindən biri Qafan məliyi idi, Osmanlının zəifləməsindən istifadə edərək bu ərazidə erməni dövləti yaratmaq istəyirdilər. Bu təklif I Pyotr üçün göydəndüşmə kimi olsa da, o dövrdə bir sıra dövlətlərlə müharibə apardığından, Osmanlı ilə əlaqələri poza bilmirdi. I Pyotrun 1724-cü il 24 noyabr tarixli fərmanı ilə ermənilərin Xəzərsahili ərazilərə yerləşdirilməsi Matyuşkinə tapşırılmışdı. Həm də bunu məxfi icra edirdilər ki, osmanlılar xəbər tutmasın. I Pyotrun ölümündən sonra bu tədbirlər müvəqqəti olaraq dayandırıldı. II Yekaterinanın dövründə isə Cənubi Qafqazı işğal etmək, isti dənizlərə, Hindistana yol açmaq ideyaları yenidən aktuallışdı. Bu məqsədlə, İstanbulu ələ keçirmək üçün yenidən erməni kartı işə düşdü. Həmin dövrdə həm də ermənilərin ideyaları gücləndi.  Moskvada, Sankt-Peterburqda yaşayan imkanlı ermənilərin layihələri II Yekaterinaya təqdim olundu. Bu layihələrdə ələ keçiriləcək ərazilər və onların adları qeyd olunurdu. Onlar Alban çarlığı, Ararat knyazlığı, Şərqi Anadolu adlanırdı. Bu ərazilər tarixi Azərbaycan şəhərlərini əhatə edir və Cənubi Azərbaycana, Şərqi Anadoluya qədər gedirdi. Bu ərazidə xristian dövlətinin qurulması nəzərdə tutulurdu və II Yekaterina bu ideyanı dəstəkləyirdi. 1782-ci ildə bu siyasətin bir növ tərkib hissəsi kimi Krım ələ keçirildi. Bu hadisə Rusiyanın iştahını daha da qabartdı. 1783-cü ildə Georgiyevsk traktatı ilə Şərqi Gürcüstan Rusiyanın protektoratlığını qəbul etdi. Rusiya qoşunları Cənubi Qafqazda yerləşdirildi.
–  Bəs ermənilərin İrəvan və Qarabağ torpaqlarında yerləşdirilməsinə təkan verən amillər hansı idi?
 – Üçkilsədə ermənilər yerləşdirildikdən sonra ətraf Azərbaycan kəndlərini satın alaraq, oraya erməniləri köçürürdülər. Osmanlı-Səfəvi müharibələri dövründə osmanlılar Azərbaycan ərazilərinə girdikdə, həmin ərazinin şiə əhalisi onlara tabe olmamaq üçün yaşadıqları yerləri – Qarabağı, İrəvanı tərk edib, gedirdilər. Osmanlı mənbələrində də var ki, osmanlılarla gələn xristian təbəələr pul verərək, həmin əraziləri alırdılar. Beləliklə, ilk yerləşmələr məhz Osmanlı-Səfəvi müharibələri zamanı baş verdi. Amma geniş surətdə ermənilərin Azərbaycan ərazisində yerləşdirilməsi 1828-ci il Türkmənçay və 1829-cu il Ədirnə müqaviləsi ilə bağlıdır. Türkmənçay müqaviləsinin 15-ci, Ədirnə müqaviləsinin isə 12-ci maddəsinə uyğun olaraq ermənilər kütləvi şəkildə işğal edilmiş Azərbaycan torpaqlarına köçürüldü. Professor Kərim Şükürovun belə bir ifadəsi var: “Türkmənçay müqaviləsi erməniləri bir xalq kimi xilas etdi”. Osmanlı arxivlərindən əldə etdiyimiz sənədlərdə də bu ölkədən külli miqdarda ermənin ərazimizə köçürülməsindən bəhs edir. Bütün bu sənədlər sübut edir ki, Azərbaycan ərazisinə ermənilər məcazi mənada desək, “dünən” gəlib .
Məlumdur ki, Nadir şah öldürüldükdən sonra Azərbaycan ərazisində xırda feodal dövlətləri-xanlıqlar yaradıldı. Bunlardan ən qüdrətlilərindən biri Qarabağ xanlığı idi. Keçmiş Gəncə-Qarabağ bəylərbəyliyinin ərazisində yaranmışdı. Qarabağ ərazisində qədimdən yalnız bir alban məlikliyi var idi – Həsən-Cəlaliyan övladları –Xaçın məlikliyi. Onlar qriqorianlaşsalar da, albanlıqlarını qoruyub, saxlayırdılar. II Yekaterinaya yazdıqları məktubda da alban olduqlarını etiraf edirlər. Sonradan isə müxtəlif ərazilərdən digər məlikliklər Qarabağ ərazisinə gəlmişdilər. Mirzə Adığözəl bəyin, Mirzə Camal Cavanşirin “Qarabağnamə”lərində onların haradan gəldikləri göstərilib. Nadir şah həmin 5 məlikliyi Qarabağ bəylərbəyliyinə yox, birbaşa özünə tabe etdirmişdi. Qarabağ xanlığı yaradılanda Pənahəli xan ilk növbədə həmin məlikliklərin separatçılıqlığını, özbaşınalığının qarşısını aldı. İbrahimxəlil xanın Qarabağda hökmranlıq dövrü isə Cənubi Qafqazda Rusiyanın mövqelərinin gücləndiyi vaxta düşür. Georgiyevsk traktatından güc alan məliklər yenidən separatçılığa başlayırlar. Həmin məliklər rus qoşunları ilə birləşərək, Qarabağ xanlığı üzərinə xaç yürüşünə hazırlaşırlar. Bu qüvvələr arasında II İraklinin, rus çarının qoşunları və iki Qarabağ məliyinin qüvvələri var idi. Lakin 1787-ci ildə Rusiya-Osmanlı müharibəsi başladığından rus qoşunları geri çağırılır və xaç yürüşü baş tutmur. Atası Pənahəli xan kimi çevik siyasət yürüdə bilmirdi İbrahimxəlil xan. Pənahəli xan xanlığı mərkəzləşdirməyə nail olmuşdu və məliklərə göz açmağa imkan vermirdi. İbrahim xanın hakimiyyəti dövründə II Yekaterinanın sarayında Qarabağla bağlı planlar hazırlanırdı və Q.Potyomkinin rəhbərliyi ilə Qarabağda hakimiyyətin İbrahim xanın əlindən alınıb, məliklərə verilməsi nəzərdə tutulurdu. Lakin İbrahimxəlil xan məliklərin general Potyomkinə məktubunu ələ keçirir. Xəyənətkar məlikləri ifşa edən xan, onları tutub Şuşa qalasına salır.   Və Şuşanı möhkəmləndirməyə başlayır. Rusiya tərəfindən Qarabağ ələ keçiriləcəyi təqdirdə hakimiyyətin məliklərə veriləcəyini bilən İbrahimxəlil xan manevr edir. Potyomkin vasitəsilə II Yekaterinaya məktub yollayan xan onun protektoratlığını qəbul etməyə hazır olduğunu bildirir. Xanın bu məktubu onu xilas edir. Qarabağ xanlığı üzərinə yürüş təxirə salınır. 1805-ci ildə hakimiyyəti əlində saxlamaq üçün İbrahimxəlil xan Rusiya ilə Kürəkçay müqaviləsini imzalayır. Müqaviləyə görə xan daxili siyasətdə müstəqildir, lakin xarici siyasətini Rusiyaya həvalə edir. Erməni saxtakarları bu məşhur müqavilənin guya Rusiya ilə məliklər arasında imzalandığını bildirirlər. Halbuki burada məliklərin heç adı da çəkilmir və sırf İbrahimxəlil xanla imzalanan müqavilədir. Könüllülük əsasında bağlanmasına baxmayaraq, sonrakı dövrdə Azərbaycan xanlıqları Rusiya tərəfindən ləğv edildi. Qarabağda da Rusiyanın komendant üsul-idarəsi yaradıldı. Daha əvvəlki müqavilələrlə İrəvan və Gürcüstanda azərbaycanlılar yaşayan ərazilərə köçürülən ermənilər, Türkmənçay müqaviləsindən sonra daha çox Qarabağ ərazisinə köçürülür. Elə 1978-ci ildə Marquşevanda ermənilərin qoyduqları abidə Qarabağa köçürülmələlərinin 150 illiyi şərəfinə ucaldılmışdı.
– Məliklərin erməniləşdirilməsi Rusiya siyasəti idi, yoxsa dinlə bağlı olmuşdu?
 –  Məliklər albanlar idi. Alban kimi də müxtəlif tayfaları təmsil edirdilər. Həm türk kökənli, həm də Qafqaz kökənli olanları vardı.   Azərbaycan torpaqlarında islamlaşma gedərkən, İslam dinini qəbul edən albanlar sonradan Azərbaycan xalqının formalaşması və etnogenezində əriyib yox oldular. Xristianlıqlarını qoruyub saxlayanlar isə Osmanlı-Səfəvi müharibələri nəticəsində bura gələn xristian ermənilərlə əlaqələr şəraitində assimilyasiyaya uğradılar və dillərini itirdilər, qriqorianlaşmağa başladılar. Arxivdə onların məktubları erməni dilindədir. Amma bir məsələ də var ki, bu məktublar onların dillərindən ermənilər tərəfindən yazılırdı. İsrail Uri Qafan məliyinin oğlu idi. O, məliklərin yığıncağını keçirərək, Rusiyadan yardım almaq, burada dövlət qurmaq, Alban çarlığının bərpası haqqında vədlər verir. Amma onlara boş ağ vərəqlər imzalatdırır və istədiyini yazır. Yəni əvvəldən bunlar saxtakarlıq yolu tutmuşdular. Azlıqda qalan alban əhali tədricən qriqorianlaşdı. Ermənilərlə ünsiyyətdə olduqca, onlarla evləndikcə assimilyasiyaya uğradılar. Halbuki IPyotra, II Yekaterinaya məktublarında erməni deyil, məhz alban olduqlarını vurğulayırlar. Alban katalikosluğunu ləğv edilməsi və onların erməni kilsəsinə tabe etdirilməsi isə rus siyasəti idi. Əslində bu klsələr fərqli idi. Albanların özlərinəməxsus yazıları var idi. Təəssüf ki, bu yazıların əsas hissəsi Mingəçevir SES yaradılanda, suyun altında qalıb. Hətta bildiyimə görə, bu bir erməni layihəsi idi. Bu layihədə də əsas məqsəd alban mədəniyyətinin itib-batmasına xidmət edirdi.
– Rusiya nə üçün məhz Qarabağda erməni dövləti yaratmaqda maraqlı idi?
– Deməzdim ki, Rusiya yalnız Qarabağda erməni dövləti yaratmaq istəyirdi. Rusiyaya nə lazım idi? Rusiyanın 20-ci əsrin əvvəllərindəki keçmiş xarici işlər naziri Milyukov deyirdi: “Ermənistan bizə ermənilərsiz lazımdır”. Rusiya Osmanlını məhv edə bilsəydi, əslində tarixdə heç vaxt erməni dövləti olmayacaqdı. II Yekaterina bildirirdi ki, Rusiyanın Konstantinopola (İstanbul) hüququ var və o rus şəhəri olmalıdır. Osmanlının öhdəsindən gələ bilmədiyinidən Rusiyaya iki müsəlman dövləti arasında xristian bufer zonası lazım idi ki, oradan istədiyi vaxt hərbi plasdarm kimi istifadə etsin. Amma ermənilərin özlərinin isə “Böyük Ermənistan” xülyası vardı. Ermənilər Cənubi Qafqaz, İran Azərbaycanı, Şərqi Anadoluda – azərbaycanlılar yaşayan bütün  bu ərazilərdə dəhşətli soyqırım və qırğınlar törədərək əhalinin gözünü qorxudub, qaçırmaq, bu torpaqları ələ keçirmək istəyirdilər.  I Dünya müharibəsi dövründə də böyük dövlətlər bu məsələdə erməniləri dəstəkləyirdilər. Demək istəyirəm ki, ermənilərin bu ideyaları geniş idi və yalnız Qarabağı əhatə etmirdi. Rusiyanın dəstəyi ilə azərbaycanlılardan qoparılan ilk ərazi İrəvan oldu. Lakin orada erməni dövləti yaradıla bilmədi. Əvvəlcə “erməni vilayəti” yaradılsa da, sonradan ləğv olundu. 1918-ci ildə Batum konfransında isə böyük dövlətlərin tələbi ilə İrəvan şəhəri ermənilərə güzəşt olundu. 1918-ci ildə bizim ərazilərimiz hesabına Ararat Respublikası yaradıldı. 1922-ci ilin yayında Rusiya tərəfindən digər ərazimiz Zəngəzur Ermənistana verildi. Zəngilan, Ordubad torpaqları hesabına ardınca Mehri rayonu yaradıldı. Növbəti mərhələ isə Qarabağ oldu.
– Son vaxtlar ermənilər Qarabağ ərazisində hay-küylü arxeoloji qazıntılar aparır və burada guya Tiqranakert şəhərini tapdıqlarını elan edirlər. Belə bir şey mümkündürmü?
Mümkün deyil. Əvvəla, Tiqranakertin yeri bəllidir. Həm Rusiya alimləri, həm də dünya alimləri təsdiq edirlər ki, Tiqranakert Dəclə-Fərat çaylarının sahilindədir və onun Ağdam ərazisində tapılması erməni saxtakarlığından başqa bir şey deyil.
– Güntəkin xanım, 1905.az saytına Sizin tövsiyələrinizi eşitmək istərdik.
 – Mən belə saytların tərəfdarıyam. Əvvəlcə öz gənclərimizin beyinlərində, şüurlarında tariximizi canlandırmaq, dirçəltmək lazımdır. Tarixçi olmaya bilərsiniz, amma tariximizi bilməlisiniz. Yaqub Mahmudovun bir sözü var: “Tarixini bilməyən atasız uşaq kimidir”. Tarixin qaranlıq tərəfinə işıq salmaq baxımından mən sizin saytınızın fəaliyyətini alqışlayıram.
Gündüz Nəsibov
1905.az

вторник, 8 марта 2016 г.

Şiəlik əlehinə yalan...



Bu şəkili Şiəlik əleyhinə açılan (vəhhabi, pantürkçü ...) səhifələrdə çox görmüsünüz. Guya İranda şiələr insanlara bucür zülm verir. Guya İranın keçmiş prezidenti Xatəmi də gəlib bu işgəncəni seyr etməyə. 
Yaxşı , gəlin görək işin əsli necədir?!
Gördüyünüz bu yer Tehranda Şahın dövründən qalma zindandır. İndi həmin yeri muzey kimi istifadə edirlər. Şah rejimində müsəlmanlara verilən zülmü göstərmək üçün insan maketləri qoyublar, Şahın dövründə inqlab etmək istəyənlər bu həbsxanalarda vəhşicəsinə işgəncəyə məruz qalırdılar. Bu şəkildə yuxarıdan asılan adam və onun yanındakı qalstuklu adam da maketdir, yəni əsl deyil grin duyğusu
Görün İslam düşmənləri nə qədər aciz qalıblar ki, ən son yollara əl atırlar.
Onu da nəzərinizə çatdırım ki , İslam inqlabı uğrunda Seyyid Əli Xamneyi 6 dəfə bucür həbsxanaya düşüb və işgəncələrə məruz qalıb. O həbsxanalarda insanlara nələr etdiklərini ətraflı bilmək istəyirsizsə bu videodan izləyə bilərsiz:
https://www.youtube.com/watch?v=__YLKWRVlR4



суббота, 5 марта 2016 г.

TURANın gizlədilmiş gerçək xəritələri -

Bəxtiyar Tuncay
Rusiya prezidenti Vladimir Putinin yaxın zamanlara qədər gizlədilən tarixi dəlillərin üzərindən gizlilik pərdəsinin götürməsindən və Rusiya məktəblərində tədris edilən rəsmi Rusiya tarixinin siyasi məqsədlərlə təhrif edilmiş saxta tarix olduğunun üzə çıxmasından sonra (1) rus-türk əlaqələrinin tarixinə yeni nəzərlərlə baxmaq və ortaq geopolitik maraqları yenidən dəyərləndirmək üçün yeni imkanlar açılmışdır. Söhbət prezidentin göstərişi ilə rusiyalı iş adamı Əlişir Usmanovun dünyanın müxtəlif yerlərindən əldə edərək Rusiyaya gətirilən və müxtəlif dövrlərdə Avropa ölkələrində, eləcə də Rusiyada nəşr edilən xəritələrdən gedir.
XIII – XVIII əsrlərə aid olan bu xəritələrin hamısında bugünkü Rusiya ərazisinin tamamının «Böyük Tartariya», başqa sözlə, «Böyük Tatarıstan» adlandığını və 1771-ci ilə qədər «Rusiya» adının işlədilmədiyini görürük. Yalnız həmin ildən sonra Rusiya indiki Peterburq və Moskva şəhərləri arasında yerləşən kiçik bir ərazidə peyda olur. Öncəki xəritələrdə isə həmin kiçik ərazi ya Avropanın bir hissəsi kimi göstərirlir, ya da «Avropa Moskoviyası» (Avropa Moskva dövləti) kimi qeyd edilir. Onun şərqində İsə Böyük Tartariyanın (Böyük Tatarıstanın) önəmli hissəsini əhatə edən «Moskva Tartariyası» (Moskva Tatar dövləti) göstərilir.
1
Giymon Delil və Tobias Konard Lotter tərəfindən tərtib edilərək, 1772-ci ildə Ausburqda dərc edilmiş xəritə (Guil. Delisle. Tobias Conrad Lotter. Asia. Augsbourg. 1772). Boyanmış qravüra. Rusiya Dövlət Tarix Muzeyinin xəritəşünaslıq bölməsində saxlanılır (Moskva, şifrəsi ГО-7891077/4).
Bu xəritədə Avropanın bir hissəsi kimi göstərilən Avropa Moskoviyası ilə Moskva Tatar dövləti arasında sərhədlərin haradan keçdiyi dəqiq göstərilib. Bu sərhədd 1772-ci ildə Azov dənizindən Don çayının yuxarı axarı böyunca uzanır və daha sonra isə Novqoroddan keçirdi.
2
3
4
XVIII əsrin daha öncəki dövrlərə aid digər xəritələri ilə müqayisə göstərir ki, 1772-ci ildə sərhədd xətti Moskva Tatar dövlətinin xeyrinə dəyişərək, bir qədər qərbə tərəf sıxışdırılmış və Don çayının aşağı axarına çatmışdır. Rus alimlərindən Q. V. Nosobskiy və A. T. Fomenki hesab edirlər ki, həmin ildə iki ölkə arasında müharibə baş vermiş və ehtimal ki, hərbi əməliyyatlara ilk öncə tatarlar başlamışlar. Onlar bildirirlər ki, həmin dövrdə paytaxtı Tobolsk şəhəri olan Moskva Tartariyası, yəni Moskva Tatar dövləti dünyanın ən böyük dövləti olmuşdur (2). Bu fikri Britaniya Ensiklopediyasının 1771-ci il nəşri də təsdiqləyir. Ensiklopediyanın «Coğrafiya» bölümündə əks olunmuş bir cədvəl var. Həmin cədvəldə dövrün əsas dövlətləri sadalanır, onların sahəsi, paytaxtı və Londondan olan uzaqlığı, eləcə də Londonla saat fərqi qeyd edilmişdir.
Sözügedən ensiklopediyada Rusiyanın adı Avropa bölümündə, sadəcə bir dəfə çəkilir. Paytaxtının Peterburq, sahəsinin isə 1.103.485 mil kvadrat olduğu göstərilir. Paytaxtı Tobolsk olan Moskva Tatar dövlətinin sahəsinin isə bunda təqribən üç dəfə daha böyük, yəni 3.050.000 mil kvadrat olduğu yazılıb. Həmin dövrdə dörd hissədən ibarət olan (Krım xanlığı, Moskva Tatar dövləti və Çin Tatarıstanı bir dövlət idi və Krımdan idarə olunurdu, Azad Tatar dövləti adlandırılan Türküstan isə bağımsız idi) Böyük Tartariyanın, yəni Böyük Tatarıstanın ümumi sahəsi 4.472.290 mil kvadrat olmuşdur (3).
XVIII əsrin ortalarına aid edilən, Moskvada, Qədim Aktlar Arxivində qorunan bir rus xəritəsində isə üç tatar dövləti qeyd olunub: Böyük Tartariya (Krım xanlığı və Moskva Tatar dövlətlərini əhatə edir), Azad (bağımsız) Tartariya və onun tərkib hissəsi olan və Krımdan idarə edilən Çin Tartariyası (Çin Tatar dövləti) (2).
Lakin Bir qədər sonrakı xəritələrdə artıq başqa mənzərə ilə rastlaşırıq Moskvadakı Dövlət Tarix Muzeyində qorunan, XVIII əsrin sonlarına aid edilən və üzərində «Roma dilindən tərcümə edilmiş kosmoqrafiya. Burada dövlət və ölkələrin adları bildirilir» sözləri yazılmış başqa bir rus xəritəsində Moskva Tatar dövlətinin ərazisi Sibir kimi göstərirlir və onun haqqında belə yazılır. Böyük Sibir ölkəsi. Əvvəllər xanlıq idi, indi Rusiyanın tərkibindədir (2).
5
Moskvadakı Dövlət Tarix Muzeyində qorunan, XVIII əsrin sonlarına aid edilən və üzərində «Roma dilindən tərcümə edilmiş kosmoqrafiya. Burada dövlət və ölkələrin adları bildirilir» sözləri yazılmış başqa bir rus xəritəsində
Eyni mənzərəni 1796-cı ildə cızılmış bir alman xəritəsində də görməkdəyik. Burada artıq Böyük Tatarıstan önəmli hissəsi, yəni Moskva Tatar dövlətinin və Krım xanlığının ərazisinin Rusiyanın tərkibində göstərilir. Bununla belə, Azad Tartariya (Türküstan) və Çin Tatar dövləti Rusiya sınırlarından kənardadır. Yəni onlar hələ bağımsızlıqlarını sürdürməkdədirlər.
6
Rusiya imperatorluğunun Böyük Tatarıstanın əks olunduğu alman xəritəsi (Gussefeld F.L. Carte de l’Empire de Russie & de la Grande Tatarie. Publiee par les Heredum Homannianorum. Norimberg. 1786). Moskva, Dövlət Tarix Muzeyinin Xəritəşünaslıq bölməsi. Şifrəsi ГО-6217.
V. Nosovskiy və A. T. Fomenki hesab edirlər ki, Romanovlar sülaləsinin hakimiyyətdə olduğu Rusiya ilə Böyük Tatarıstan arasında sonuncu savaş 1768-1774-cü illər Rusiya-Osmanlı müharibəsi ilə paralalel getmiş və bu müharibədə tatarlar Osmanlı xəlifəsinin təbələri kimi savaşmışlar. Lakin 1774-ci ildə Osmanlıların gözlənilmədən Rusiya ilə sülh sazişi imzalaması tatarları arxasız qoymuş və bu, ruslara, Çin Tatarıstanı və Azad Tatarıstan dışında, Böyük Tatarıstanın digər ərazilərini işğal etməsinə imkan vermişdir (2). Nəticədə Krımın və Böyük Tatar dövlətinin sonuncu xanı Şahin Gəray 14 aprel 1783-cü il tarixində xaqanlıq taxtından imtina etməyə, tatar bəyləri də rus təəbəliyini qəbul etməyə məcbur olmuşlar (4).
Avropa mənbələrində, o cümlədən ensiklopediya və xəritələrdə Tatarıstanın adı «Tartariya», tatarların adı isə «tartar» kimi tələffüz edilir və beləcə də yazılırdı, Başqa sözlə, «tartar» kəlməsi tatarların, «Tartariya» adı isə Tatarıstanın sinonimi kimi işlənirdi (5, 255-256). Latın dilində tərtib edilmiş mətnlərdə adı «Tartaria», fransızdilli mətnlərdə «Tartarie», ingilis dilində «Tartary», almancada isə «Tatarei» kimi qeyd edilən bu ölkə Qara dənizindən Sakit Okeana, Çin və Hindistana qədər uzanırdı. Onun şimal sərhəddini Şimal Buzlu Okeanı təşkil edirdi. Adı XIII-XVIII əslərə aid xəritələrdə dünyanın ən böyük dövlətinin adı olaraq keçirdi. Bu hala hətta artıq mövcud olmadığı dövrün, daha dəqiq desək, XIX əsrin bəzi xəritələrində də rast gəlinir (6, 35).
7
Böyük Tatarıstanın XVIII əsrdə tərtib edilmiş daha bir xəritəsi. “L’Asie dresse sur les observations de l’Academie Royale des Sciences et quelques autres, et Sur les memoires les plus recens. Amsterdam. Chez R. & J. Ottens”. Tərtib edildiyi il məlum deyil.
Orta əsrlərdə Avropada bütün türklər «tartar», yəni tatar adı ilə tanınırdılar. Qədim farslar bütün türk xalqlarını «saka» (sak), yunanlar «skyth» (iskit), ərəblərsə «türk» adlandırdıqları kimi, avropalılar, o cümlədən slavyanlar da «tatar» deyirdilər. Bu ad XIII əsrdə Çingiz xanın parça-parça olan əski Turan torpaqlarını öz hakimiyyəti altında birləşdirməsindən və yenidən vahid dövlətə çevirməsindən sonra geniş yayılmışdır. Avropalılar sözügedən etnonimi qərəzlə «cəhənnəm» mənasında işlətdikləri «Tartar» adı ilə eyniləşdirərək, bu şəkildə də işlətməyə başladılar. Onlar üçün ucu-bucağı görünməyən bu ölkə ilk dövrlərdə bir müamma olaraq qalmaqda idi (7, 192-198; 8, 27).
S.Qorşeninanın yazdığına görə, Çingiz xanın tarix səhnəsinə çıxışı avropalıların ürəyinə elə bir qorxu salmışdı ki, onlar bu türk xalqını xristian miflərindəki Yəcuc və Məcuclarla eyniləşdirməyə başladılar (9, 108-109). Bu mövzu 1846-cı ildə ruslar tərəfindən dərc edilmiş bir akademik nəşrdə öz obrazlı əksini aşağıdakı şəkildə tapmışdır: «Avropalıların təsəvvüründə tatarlar dəhşət saçan və axır-zamanı başladan xalq idi və bu səbəbdən də etnonim xristianlığa qədərki təsəvvürlərlə uyğunlaşdırılaraq «tartar» şəklini almışdı»(5, 256). 8
Böyük Tatarıstan 1670-1680-ci illərdə.
Maraqlıdır ki, «Tartariya», yəni «Tatarıstan» terminini Çingiz xanın tarix səhnəsinə çıxmamışdan təqribən yarım əsr öncə Navarralı səyyah Veniamin Tudelli işlətmiş və bu adla Tibetin bir hissəsini, Türküstanla Tanqutlar ölkəsi arasındakı geniş ərazini adlandırmışdır (5, 255). Eyni terminə «Relatio de David» (1221) adlı kitabda da rast gəlinir. Fəqət bu kitabda həmin ölkənin coğrafi məkanı göstərilməyib. Burada söhbət nestorian məzhəbindən olan tatar xanı Davudun müsəlmanlar üzərində çaldığı qələbədən söhbət açılır. Fransalı salnaməçi Alberik də eyni ölkənin adını çəkmişdir. Bu iki mənbədə «tartar» adı qətiyyən mənfi çalar daşımır, tatarlar isə xristian missioneri pastor İohanın adı ilə əlaqədar yad edilir. Adın mənfi çalar daşıması Çingiz xan dövründən sonrakı illərə təsadüf edir (9, 107).
Ehtimal ki, «tartar» (tatar) adının mənfi anlamda ilk dəfə qıpçaqların qadın hökmdarı Russutana 1224-cü ildə Poma papası Honoriyaya yazdığı məktubunda işlətmişdir. Həmin məktubda söhbət tatarların Qafqaza hücumundan bəhs edilir. Eyni termindən eyni mənada 1238-ci ildə qıpçaq çöllərində xristianlığı yaymaqla məşğul olan Dominikanlı rahib Yulian da istifadə etmişdir (9, 108-109).
S.Qorşeninanın yazdığına görə, tatarların adı ilk öncələr pastor İohanla birlikdə hallandırıldığı üçün Avropada xoş qarşılansa da, Çingiz xanın yürüşləri bu münasibəti dəyişdi. 1241-1242-ci illərdə yürüşlər Avropanı da hədəfə alandan sonra tatarlara «Tartar»ın (Cəhənnəmin) elçiləri kimi yanaşılmağa başlanıldı (9, 111-112).
9
Tatarıstanın xəritəsi 1640-1670. Blau Nəşrlər Evi. Amsterdam. Mis üzərində qravüra.
Bu xəritələrin sayı təqdim etdiklərimizdən qat-qat çoxdur. Və onlar bizə Turanın gerçək ərazisinin haraları əhatə etdiyini göstərməklə yanaşı, qarşımızda duran hədəfin də nə qədər böyük olduğunu nümayiş etdirir. Xatırladaq ki, Avropa mənbələrində qədim zamanlarda «Skhytya» (İskitlər ölkəsi), sonralar isə «Tartariya» adlandırılan ərazi fasr mənbələrində «Türyana» (Avesta), «Turan» (Firdövsi) və «Türküstan» adlandırılmışdır. Turan idealını bizə miras qoyan Əli bəy Hüsynzadə, İsmayıl bəy Qaspıralı, Zəki Vəlidi Toğan və Ziya Gökalp kimi fikir böyüklərimiz bu adı Firdövsidən əxz etmişlər. Çingiz xan isə onu «Yekə Menqu El Ulus» adlandırmışdır. Əski türkcəmizdə bu, «Böyük və Əbədi Respublika Ölkəsi» (Yekə-Böyük, Menqu-Əbədi, El – xalq, dövlət, başqa sözlə Xalq Dövləti, yəni Respublika, Ulus-Ölkə) deməkdir. Fikrimcə, Turanı bərpa etmək və onu ulu xaqanın adlandırdığı şəkildə adlandırmaq ən böyük hədəfimiz olmalıdır.
Ədəbiyyat
Великая Тартария – только факты.https://www.youtube.com/watch…
Фоменко А. Т., Носовский Г. В. Петр и Пугачев. Где зарыта собака русской истории. Часть 2. Глава 1.
http://ruvera.ru/…/gde_zaryta_sobaka_russkoiy_istorii_2_cha…
«Encyclopaedia Britannica; or, a Dictionary of Arts and Sciences, compiled upon a new Plan. In which the different Sciences and Arts are digested into distinct Treatises or Systems; and the various Technical Terms, etc. are explained as the occur in the order of the Alphabet. Illustrated with one hundred and sixty copperplates». By a Society of Gentlemen in Scotland. In three volumes. – Edinburgh: Printed for A.Bell and C.Macfarquhar. M.DCC.LXXI (1771)., с.682-684.
Şahin Gəray. https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eahin_G%C9%99ray
Карманная книжка для любителей землеведения. —СПб.: Императорское Русское Географическое Общество, 1848.
Витсен Н.Бруно Наарден. Николаас Витсен и Тартария // Северная и Восточная Тартария, включающая области, расположенные в северной и восточной частях Европы и Азии. В 3 т / пер. с гол. В. Г. Трисман; ред. и науч. рук. Н. П. Копанева, Б. Наарден.. — Амстердам: Pegasus, 2010.
Закиев М. З.Происхождение татар // Происхождение тюрков и татар. — М.: Инсан, 2002.
Е. А. Федорова, В. П. Сливинский.Сибирь в лингвомифологическом континууме России: Постановка проблемы осмысления в русском языковом сознании // Вестник КемГУКИ. — 2013. — № 22.
Gorshenina, Svetlana.L’invention de l’Asie centrale: histoire du concept de la Tartarie à l’Eurasie. — Droz, 2014. — 702 p.